Om inspiratie op te doen voor de ontwikkeling van nieuwe natuurinterventies voor mensen met dementie heb ik in januari een bezoek gebracht aan de Beleeftuin ‘De heerlykheid van het Parkhuis’ te Dordrecht. Willy Schuurman, de coördinator van de beleeftuin, is ongeveer anderhalf jaar geleden begonnen met het ontwikkelen en aanleggen van de tuin. De tuin heeft als doel een aangename sfeer, rust, tevredenheid en welbevinden voor de bewoners te creëren. Bewoners zijn psychogeriatrische cliënten, jonge mensen met dementie, cliënten met een Niet-Aangeboren-Hersenletsel zoals Korsakov, en mensen met een combinatie van somatische en psychiatrische problematiek.

Een belangrijk aspect van de tuin is dat het de zintuigen moet prikkelen; er zijn dan ook overal in de tuin dingen te zien (felgekleurde bloemen, verscholen tuinkabouters), te proeven (bewoners eten groenten en fruit uit hun eigen moestuin, er is een theetuin), voelen (het aaien van konijnen, de wind in de haren) en horen (vogels, maar ook concerten die worden georganiseerd). Ook beweging is een belangrijk thema; er zijn basketbalveldjes en fitnessapparaten, en rondom de gebouwen van het Parkhuis loopt een pad van één kilometer. Bewoners en hun familie of begeleiders die dit pad bewandelen vinden onderweg bordjes met daarop opdrachtjes om de zintuigen en het geheugen te prikkelen. Genoeg te doen dus in de tuin, maar er zijn ook hoekjes om rustig te zitten en van de zon te genieten. De populairste plek van de tuin blijkt de schommelbank.

De aanleg van zo’n tuin lijkt een flinke investering, toch hoeft het volgens Willy niet in de papieren te lopen. Ze krijgt hulp van vele vrijwilligers en vindt haar tuinmeubilair, vogelhuisjes en oude kachels gewoon op marktplaats of krijgt ze van enthousiaste familieleden van bewoners. Wel is Willy selectief; niet alles voldoet aan de doelstellingen waarmee Willy de tuin heeft ingericht. Een ondersteboven gehangen kop en schotel met daarin vetbolletjes voor de vogels gebruikt ze bijvoorbeeld niet. De tuinaccessoires moeten wel herkenbaar blijven.

‘Op deze druilerige winterse dag ziet de beleeftuin er wel heel anders uit dan in de zomer’, verzekert Willy mij. Maar door haar enthousiasme is het toch niet moeilijk om de tuin levendig en vol in bloei voor te stellen. Het Parkhuis streeft ernaar om in alle seizoenen activiteiten aan te bieden in de tuin. Zo is er onlangs een gashaard voor buiten aangeschaft, gezellig tijdens een winterse wandeling!

Het bezoek aan de beleeftuin was zeer de moeite waard en leverde veel ideeën op over bruikbare natuurinterventies voor mensen met dementie.

Voor informatie over de beleeftuin, neem contact op met Willy Schuurman: beleeftuin@hetparkhuis.nl

Iris Hendriks

Iris Hendriks, Deliane van Vliet, Debby Gerritsen en Rose-Marie Dröes, onderzoekers VU Medisch Centrum en Radboudumc, onderzoeken natuurbeleving van mensen met dementie met als doel gepersonaliseerde natuurinterventies te ontwikkelen.