Joop van Hezik, 12 januari 2022, Nature For Health

Het nieuwe kabinet van VVD, D66, CDA en CU wil blijkens het 2e deel van de titel van haar coalitieakkoord 2021-2025, ‘Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst’, vooruitkijken naar de toekomst.

De Verenigde Naties definieerde al in de conferentie ‘De toekomst die we willen’ (The Future We Want, 2012) ‘duurzame ontwikkeling’ als ‘de balans tussen haar ecologische, sociale en economische dimensies’. En in het verlengde hiervan formuleert de Verenigde Naties in 2015 haar 17 onderling verbonden ‘duurzame ontwikkelingsdoelen’ (Sustainable Development Goals), ook wel Global Goals genoemd. Maar het coalitieakkoord verwijst in het deel ‘een duurzaam land’ enkel naar de klimaatcrisis, de biodiversiteits- en de stikstofcrisis. Duurzaamheid wordt daarmee verengd tot de ecologische dimensie. Een ander deel van het coalitieakkoord ‘gezondheid’ valt blijkbaar niet onder duurzaamheid. Terwijl we inmiddels, in het verlengde van deze Global Goals, toch denken in termen van een ‘brede welvaart’ (CBS). In het coalitieakkoord wordt in het deel ‘welvarend land’ welvaart daarentegen vooral verbonden met de economie, met verdienvermogen en economische groei.

Het coalitieakkoord wil extra investeren ‘ in onderzoek naar en de aanpak van Alzheimer, obesitas en kanker’ zowel voor volwassenen als kinderen. En daarnaast ‘onze unieke natuur herstellen’ en ‘het verlies aan biodiversiteit herstellen’. Respectievelijk Global Goal 3 ‘waarborg gezonde levens en bevorder welzijn voor eenieder op elke leeftijd’ en Global Goal 15 ‘leven op het land’ (biodiversiteit). Dat deze twee Global Goals nauw samenhangen kwam al naar voren in de conferentie ‘Planeet op een tweesprong’ in 2016 in Hawaii van de International Union for the Conservation of Nature (‘Planet at the crossroads’, IUCN, 2016). Alzheimer, obesitas en kanker zijn zogenoemde ‘niet-overdraagbare ziekten’ (non-communicable diseases/NCDs). Op deze conferentie werd, verwijzend naar Global Goal 3, resolutie 064 aangenomen die stelde dat natuur een belangrijke rol in het terugdringen van deze groeiende niet-overdraagbare ziekten kan spelen. En pleitte voor cross-sectorale partnerships om de bijdragen van natuur aan gezondheid, welzijn en kwaliteit van leven te erkennen.

Het kabinet presenteert in haar coalitieakkoord ‘onze ambitieuze toekomstplannen terwijl Nederland opnieuw in een zware fase van de coronacrisis zit’. Maar juist ook de Wereldgezondheidsorganisatie (World Health Organization, ‘WHO Manifesto for a healthy recovery from COVID-19’, May 26 2020) ziet deze relatie tussen natuur en gezondheid. Het door haar uitgebrachte manifest geeft ‘recepten voor een groen en gezond herstel’ van de coronacrisis, met op stip op 1: ‘behoud van de bron van de menselijke gezondheid: de Natuur’. IUCN resolutie 064 was een initiatief van het Australische ‘Healthy Parks, Healthy People’ en de Nederlandse stichting Nature For Health (NFH) en Nederlandse IUCN leden (IVN, Stichting Natuur en Milieu, Vereniging Natuurmonumenten).

Midden in de coronacrisis op 7 oktober 2020 heeft de NFH een congres ‘helend landschap’ (‘healing landscapes’) georganiseerd, met ondersteuning van de WHO en Europese Commissie, als partnerevent van de jaarlijkse EU Green Week. Een Groene Week met als titel ‘Een nieuwe start voor mens en natuur’. Die een frisse start wilde zijn na de COVID-19 crisis in een post-pandemische wereld en een kans om onze relatie met de natuur opnieuw te doordenken. In termen van preventie en verlaging van zorgkosten, maar ook de intrinsieke waarde van de natuur.

De coronacrisis ligt nog altijd niet achter ons, sterker nog, we zullen er in de toekomst mee moeten leren leven. Dat maakt dat we de relatie tussen natuur en gezondheid nog verder moeten doordenken. Zoals besloten ligt in het concept ‘helend landschap’, dat niet alleen uitgaat van de helende werking van de natuur voor de mens maar er tegelijk van uit gaat dat we de natuur weer moeten helen. Dat de relatie tussen mens en natuur tweeledig en onlosmakelijk verbonden is waar het gaat om gezondheid en welzijn. Dat – zoals het 1e deel van de titel van het coalitieakkoord aangeeft – we moeten ‘omzien naar elkaar’. Niet alleen als mensen, maar ook als mens en natuur.

Joop van Hezik, Member of the Council of Nature For Health